Πόσο… «πράσινη» είναι η ηλεκτρική ενέργεια;

Το 2033 η αυτοκίνηση δεν θα είναι πλέον στο κατώφλι του εξηλεκτρισμού, αλλά θα αποτελεί την κυρίαρχη τάση της εποχής. Σίγουρα, όχι με κύρια αιτία την ευκολία χρήσης, αλλά με γνώμονα την βιωσιμότητα. Και με τον όρο αυτό αναφερόμαστε τόσο στου πλανήτη, όσο και στην δική μας που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Εκείνο που αφήνει μια ομίχλη, ένα θολό τοπίο και ένα τεράστιο ερωτηματικό είναι κατά πόσο ο εκτεταμένος εξηλεκτρισμός θα πετύχει τον σκοπό του. Αν καταφέρουμε να αντικαταστήσουμε το μεγαλύτερο μέρος τον οχημάτων που κυκλοφορούν στον πλανήτη χρησιμοποιώντας κίνητρα απόκτησης αλλά και έμμεσο εκβιασμό μέσω αντικινήτρων, για να καταλήξουμε να μετακινούμαστε με ρεύμα που η παραγωγή του βλάπτει τον πλανήτη, τότε μάλλον θα αποτύχουμε. Πλέον η απόκτηση ενός οχήματος είναι μια επένδυση με πολύ σοβαρό κόστος και η ηλεκτρική ενέργεια μόνο οικονομικά προσιτή δεν είναι. Τουλάχιστον ας είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη…

Πριν από δεκαετίες η παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη ή ορυκτά καύσιμα ήταν η πιο συνηθισμένη και αποδεκτή διαδικασία. Όταν είδαμε τις ανεμογεννήτριες να κατακλύζουν τις κορυφογραμμές και τους αγρότες να καλλιεργούν…φωτοβολταϊκά πάρκα πιστέψαμε ότι κάτι πάει να αλλάξει. Όταν επιδοτήθηκαν τα φωτοβολταϊκά πάνελς σε ταράτσες και στέγες, κάτι που ως τότε βλέπαμε μόνο κατά την διάρκεια της διαδικασίας προσγείωσης σε αεροδρόμια της βόρειας Ευρώπης, σπεύσαμε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο ένταξης μας. Η πικρή αλήθεια βέβαια, είναι ότι άλλα υπογράψαμε και άλλα είδαμε τελικά σε σχέση με την τιμή κιλοβατώρας παραγωγής. Έτσι μάθαμε να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί με την εγκυρότητα όσων μας τάζουν για να κάνουμε επενδύσεις.

Όμως τελικά δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πόσο καθαρή είναι η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιούμε. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) στις 6 και 7 Μαΐου 2023 η πράσινη ηλεκτροπαραγωγή υπερκάλυψε τη συνολική ζήτηση για 7 ώρες. Στο σύνολο του συγκεκριμένου μήνα η ηλεκτρική κατανάλωση καλύφθηκε από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε ποσοστό 48%, ενώ ο λιγνίτης κάλυψε μόλις το 5%. Όμως το 2022 στην Ελλάδα μόνο το 20% των νέων ταξινομήσεων αφορούσε σε οχήματα με πρίζα. Επιπλέον, φαίνεται να υπάρχει μια στροφή προς την ηλεκτρική ενέργεια. Με την στρατηγική «ηλεκτρισμός των πάντων», η ζήτηση αυξάνεται στα ύψη σε όλο τον κόσμο και αυτή η αύξηση αναμένεται να συνεχιστεί, αφού πολλές κυβερνήσεις θέλουν να εξηλεκτρίσουν τις μαζικές μεταφορές, τη θέρμανση, ακόμη και βιομηχανικές διεργασίες που χρησιμοποιούν υπερβολική ισχύ όπως η παραγωγή σιδήρου, χάλυβα, σκυροδέματος, χημικών κλπ. Έτσι, ενώ στην χώρα μας τα στοιχεία παραγωγής πράσινης ενέργειας είναι πολύ ενθαρρυντικά και με τάσεις ταχείας βελτίωσης, ίσως στην πράξη να μην είναι αρκετά. 

Ποια είναι η «Πράσινη ενέργεια»

Όλο και συχνότερα η «κλιματική αλλαγή» ή καλύτερα η «κλιματική κρίση», επηρεάζει την καθημερινότητα μας με έντονες αρνητικές συνέπειες. Δημιουργείται λοιπόν η ανάγκη να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον και την προστασία του καθώς και την ανάπτυξη και την πρόοδο. Και να στραφούμε προς τις νέες τεχνολογίες που επιτρέπουν τη χαμηλού κόστους παραγωγή εναλλακτικών, πράσινων μορφών ενέργειας με σεβασμό στην αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με το περιβάλλον. Τέτοιες είναι η αιολική, η ηλιακή και η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια των κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια και η υδραυλική ενέργεια. Η ευρωπαϊκή φιλοδοξία είναι η επίτευξη ανθρακικής ουδετερότητας έως το 2050 και η μείωση των εκπομπών κατά 55% εντός αυτής της δεκαετίας. Τεχνολογίες όπως η δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση άνθρακα (CCUS) και η βιοενέργεια με δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (BECCS) είναι ζωτικής σημασίας σε αυτή την προσπάθεια. Οι τεχνολογίες αυτές είναι μια στρατηγική επένδυση για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και απαραίτητες για τη διατήρηση της ενεργειακής ασφάλειας. Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ηλιακή και αιολική ενέργεια, οι οποίες προσφέρονται για μεγάλη παραγωγή λόγω των κλιματικών συνθηκών μας. Μάλιστα τα αιολικά πάρκα κάνουν την εμφάνιση τους ακόμα και μέσα στη θάλασσα.

Η ενσωμάτωση έξυπνων ενεργειακών συστημάτων με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να βελτιώσει τη διανομή και την κατανάλωση ενέργειας, μειώνοντας τη σπατάλη και αυξάνοντας την αποδοτικότητα. Επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων προηγμένων λύσεων αποθήκευσης μπαταριών και έξυπνων δικτύων, είναι απαραίτητες. Οι τεχνολογίες αυτές είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση των πόρων και τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού. Τα έξυπνα δίκτυα, που υποστηρίζονται από προηγμένες αναλύσεις, φέρνουν επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο διανέμεται και διαχειρίζεται η ενέργεια. Η πορεία της Ελλάδας προς ένα βιώσιμο μέλλον περνά από πολλά επίπεδα, μεταξύ των οποίων η πιο εκτεταμένη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η χρήση τεχνολογιών αιχμής για την ενεργειακή αποδοτικότητα και το ρυθμιστικό περιβάλλον που προωθεί τη διαφάνεια και τη βιωσιμότητα. 

Αυξάνονται τα «Πράσινα» νησιά

Η Ελλάδα κατάλαβε από νωρίς το στρατηγικό πλεονέκτημα των νησιών της σε αυτή την ενεργειακή μεταρρύθμιση. Τα σαφή όρια ενός νησιού κάνουν τις αλλαγές ευκολότερα διαχειρίσιμες. Το πρόγραμμα «GReco Islands» έχει στόχο τη μετατροπή των μικρών, μη διασυνδεδεμένων νησιών της χώρας σε πρότυπα πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτονομίας και ψηφιακής καινοτομίας. Η Τήλος, το πρώτο «πράσινο» νησί της Μεσογείου, πλέον τροφοδοτείται από αιολική και ηλιακή ενέργεια. Το έργο αυτό έχει μετατρέψει το νησί στον απόλυτο eco-friendly προορισμό. H Volkswagen «υιοθέτησε» την Αστυπάλαια για να πορευθούν μαζί προς την κλιματικά ουδέτερη κινητικότητα, ενώ η Χάλκη έχει γίνει διεθνές υπόδειγμα πράσινης ανάπτυξης και κυκλικής οικονομίας. Όμως αυτά τα τρία νησιά είναι μόνο η αρχή, αφού ήδη Ικαρία, Κύθνος και Άγιος Ευστράτιος ακολουθούν την ίδια στρατηγική.

Η στροφή σε έναν πιο περιβαλλοντικά υπεύθυνο τρόπο διαβίωσης είναι απαραίτητη. Και η εξάρτηση μας από την ηλεκτρική ενέργεια, σχεδόν σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας μας, δημιουργεί την ανάγκη για βιώσιμη παραγωγή ρεύματος. Αυτός είναι ένας στόχος στον οποίο δεν μπορούμε να αποτύχουμε, χωρίς να βιώσουμε πολύ σοβαρές επιπτώσεις.