Γιατί θα αυξηθούν τα καύσιμα το 2027; – Τι δεν γνωρίζετε – Τι σχέση έχει η Ελλάδα;

Κατακόρυφη αύξηση στις τιμές των καυσίμων έρχεται από το 2027 και μετά σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο σημαίνει ότι η ίδια αύξηση θα σημειωθεί και στην Ελλάδα, αν όχι μεγαλύτερη λόγω στρεβλώσεων που παρατηρούνται στην εγχώρια αγορά.

Συγκεκριμένα, η τιμή στο πρατήριο αναμένεται να αυξηθεί από 0,10 μέχρι και 0,50 ευρώ για κάθε λίτρο που βάζουμε στο ρεζερβουάρ, άσχετα αν πρόκειται για βενζίνη, diesel ή οποιοδήποτε άλλο συμβατικό καύσιμο. Το θέμα ωστόσο, είναι γιατί θα γίνει αυτό και πώς θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα η ΕΕ; 

Τι αλλάζει στην πολιτική της ΕΕ από το 2027;

Από το 2027 η ΕΕ έχει ήδη αποφασίσει να εφαρμόσει μία νέα πολιτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (ονομάζεται ETS2), η οποία επεκτείνει την τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στις οδικές μεταφορές και τη θέρμανση των κτιρίων.

Δείτε ακόμα: Γιατί η ΕΕ θέλει τόσο πολύ τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα;

Σήμερα οι τομείς που πληρώνουν για το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπουν είναι κυρίως οι βιομηχανίες και οι παραγωγοί ενέργειας. Από το 2027 αυτό αλλάζει και στο σύστημα θα ενταχθούν οι προμηθευτές καυσίμων, δηλαδή οργανισμοί όπως διυλιστήρια και εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών.

Γιατί θα ανέβει η τιμή των καυσίμων από το 2027;

Με απλά λόγια, οι παραπάνω οργανισμοί θα είναι υποχρεωμένοι να αγοράζουν «δικαιώματα εκπομπών» για το διοξείδιο του άνθρακα που αντιστοιχεί στα καύσιμα που διαθέτουν στην αγορά για τις οδικές μεταφορές και τη θέρμανση.

Η λογική είναι απλή. Η υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών δημιουργεί ένα νέο κόστος για τους προμηθευτές καυσίμων. Το κόστος αυτό, όπως είναι φυσικό, θα μετακυλιστεί στον τελικό καταναλωτή, δηλαδή στους οδηγούς, μέσω της αύξησης της τιμής στην αντλία.

Πόσο θα αυξηθούν τα καύσιμα από το 2027 και μετά;

Όταν σχεδιάστηκε το σύστημα και αποφασίστηκε η εφαρμογή του, οι εκτιμήσεις της ΕΕ ανέφεραν ότι η τελική αύξηση στην τιμή του λίτρου θα είναι γύρω στα 10-12 λεπτά ανά λίτρο. Ωστόσο, φαίνεται ότι τελικά η άνοδος είναι πιθανό να κινηθεί στα 20-40 λεπτά ανά λίτρο, ενώ δεν αποκλείεται σε ακραίες περιπτώσεις να δούμε αύξηση ακόμα και 50 λεπτά ανά λίτρο.

Άσχετα από την αύξηση που θα σημειωθεί το 2027, τα επόμενα χρόνια η τιμή των καυσίμων θα συνεχίσει να ανεβαίνει, καθώς η συνολική ποσότητα των δικαιωμάτων CO2 που θα μπορούν να αγοράσουν οι εταιρείες θα μειώνεται κάθε χρόνο. Δηλαδή ακόμα κι αν δεν δούμε μεγάλη αύξηση στις τιμές των καυσίμων από το 2027, θα τη δούμε το 2028 ή το 2029. Πάντως η άνοδος των τιμών στην αντλία θεωρείται δεδομένη.

Τι θα κάνει η ΕΕ για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα;

Σε κάθε περίπτωση οι επιπτώσεις θα είναι πολύ μεγάλες, ειδικά για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και τις ομάδες πληθυσμού με χαμηλότερα εισοδήματα. Αυτό θα συμβεί είτε πάμε στο «καλό» σενάριο όπου τα καύσιμα αυξηθούν κατά 10-12 λεπτά ανά λίτρο, είτε στο «κακό» σενάριο που η αύξηση θα αγγίξει τα 20-40 λεπτά.

Διαβάστε εδώ πόσο φόρο πληρώνουμε στη βενζίνη

Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα η ΕΕ έχει ήδη συστήσει ένα ταμείο που ονομάζεται Social Climate Fund και θα διαχειριστεί συνολικά πάνω από 86 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ταμείο θα διαθέσει αυτά τα χρήματα σε έργα εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και σε μέτρα στήριξης των πιο ευάλωτων.

Με ποιους τρόπους θα στηρίξει η ΕΕ τους οικονομικά ευάλωτους;

Η στήριξη του Social Climate Fund προς τους πιο ευάλωτους πολίτες της ΕΕ θα γίνει με τρεις τρόπους. Άμεση εισοδηματική στήριξη όπως επιδόματα καυσίμων ή θέρμανσης, επιδοτήσεις για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Το ταμείο θα αρχίσει να λειτουργεί από το 2026, δηλαδή ένα χρόνο πριν τεθεί σε λειτουργία η πολιτική ETS2. Σκοπός είναι να προληφθούν στο μέτρο του δυνατού οι επιπτώσεις από τη νέα πολιτική, στις πιο ευάλωτες οικονομικά ομάδες του ευρωπαϊκού πληθυσμού.

Τι μερίδιο θα λάβει η Ελλάδα από τα 86 δισ. ευρώ του Social Climate Fund;

Ενδεικτικό της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα μας, αλλά και των επιπτώσεων που αναμένονται στον τοπικό πληθυσμό από τα νέα μέτρα, είναι ότι η Ελλάδα θα λάβει σημαντικό μερίδιο από τους πόρους του Social Climate Fund, ώστε να σχεδιάσει και να εφαρμόσει αντίστοιχα μέτρα στήριξης για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της.

Στην πράξη, τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να είναι δράσεις όπως τα προγράμματα «Εξοικονομώ» που στόχευαν την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών ή τα προγράμματα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» που δίνουν επιδότηση για ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Η διαφορά είναι ότι τώρα θα πρέπει να σχεδιαστούν με τέτοιο τρόπο ώστε να απευθύνονται στα χαμηλότερα εισοδήματα.

Θα ανέβουν οι τιμές σε όλα τα προϊόντα;

Οι τιμές των καυσίμων δεν επηρεάζουν μόνο το κόστος των μετακινήσεών μας, αλλά και τις τιμές όλων των προϊόντων, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία αυτών πρέπει να μετακινηθεί σε μικρότερες ή μεγαλύτερες αποστάσεις.

Το μόνο δεδομένο είναι ότι από τη στιγμή που θα ανέβουν τα καύσιμα, θα ανέβουν και οι τιμές στα ράφια, όμως το θέμα είναι πόσο θα αναγκαστεί να ακριβύνει το προϊόν της η κάθε εταιρεία.

Τι μπορούν να κάνουν οι εταιρείες σήμερα, για να γίνουν πιο ανταγωνιστικές αύριο;

Ουσιαστικά, όλες οι εταιρείες έχουν ένα δίλημμα. Ή θα μειώσουν το διοξείδιο του άνθρακα που παράγουν και θα ανεβάσουν λιγότερο τις τιμές τους ή θα πληρώνουν όλο και περισσότερα χρήματα για να αγοράζουν δικαιώματα CO2, άρα θα πουλάνε πιο ακριβά τα προϊόντα τους και θα είναι λιγότερο ανταγωνιστικές. Το θέμα είναι πού θα διαμορφωθούν οι τιμές των δικαιωμάτων και τι θα συμφέρει κάθε στιγμή. Να επενδύσεις σε μείωση του CO2 ή να αγοράσεις δικαιώματα;

Επίσης, όσες έχουν την παραγωγή κοντά στα σημεία πώλησης θα επηρεαστούν λιγότερο αφού χρειάζονται μικρότερες ποσότητες καυσίμων, άρα θα ανεβάσουν λίγο την τιμή τους. Αντίθετα, όσες έχουν την παραγωγή μακριά από τα σημεία πώλησης θα επηρεαστούν σε μεγαλύτερο βαθμό και θα ανεβάσουν περισσότερο τις τιμές τους.

Υπάρχει περίπτωση αναβολής ή ακύρωσης του ETS2;

Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε ακύρωση ή μη εφαρμογή του ETS2. Το μέτρο έχει ψηφιστεί από τα όργανα της ΕΕ και το Social Climate Fund έχει ήδη συσταθεί, οπότε «έχει μπει το νερό στο αυλάκι».

Απεναντίας, το ενδεχόμενο αναβολής δεν μπορεί να αποκλειστεί καθώς υπάρχουν φήμες που θέλουν την εφαρμογή της νέας πολιτικής να πηγαίνει έναν χρόνο αργότερα, δηλαδή το 2028. Όπως και να ‘χει, είτε το 2027 είτε το 2028, το ETS2 θα έρθει και θα αλλάξει τον χάρτη στις τιμές των καυσίμων.